Het project: inhoud

Waarom innovatie van LOB?
De afgelopen jaren is er veel gebeurd op het gebied van LOB. De onderzoeksprojecten van Frans Meijers en Marinka Kuijpers, de innovatieprojecten van Het Platform Beroepsonderwijs en de Stimuleringsplannen voor MBO en VO hebben veel verbeteringen teweeggebracht. Zo is er nu meer aandacht voor LOB in het onderwijs, meer scholen hebben een visie op LOB, in het beroepsonderwijs zijn LOB gesprekken nu meer loopbaangericht en leerlingen ontwikkelen er meer loopbaancompetenties.
Toch zijn er redenen om te blijven zoeken naar verdere innovatie. Enkele belangrijke macro-indicatoren (uitval, studierendement, spijt over gemaakte keuzen of tevredenheid over de ontvangen begeleiding) laten tot voor kort nog geen verbetering zien. Soms lijkt het zelfs slechter te gaan. Bovendien zijn er veel theoretische en praktische vragen die nog niet zijn opgelost. Bijvoorbeeld: past de huidige benadering van LOB wel bij het psychologische ontwikkelingsniveau van de leerlingen? Hoe motiveren we sommige leerlingen om na te gaan denken over hun toekomst en anderen om beter om te gaan met keuzestress? Hoe leggen we met LOB een basis voor dynamische loopbanen waarin mensen flexibel en actief blijven?

Waarom ACT?
Sinds een jaar of 15 is een nieuwe vorm van psychotherapie in opkomst in veel landen van de wereld (waaronder Nederland): de Acceptatie en Commitment Therapie. Het succes is verklaarbaar door de sterke theoretische en wetenschappelijke basis van ACT en door het feit dat er op veel terreinen aantoonbare positieve resultaten mee worden behaald. Niet alleen bij het beter leren omgaan met psychische problemen, maar ook bij de preventie daarvan en bij de bevordering van psychische gezondheid in het algemeen.
De woorden acceptatie en commitment duiden de kern aan van ACT: accepteren wat je niet kunt veranderen, maar je verbinden aan waarden. Deze beginselen gelden voor iedereen. ACT bestaat uit een rijke verzameling middelen die deze principes concretiseren. Kerndoel van ACT is psychische flexibiliteit, in de betekenis van openstaan voor ervaringen. Dit speelt een belangrijke rol bij het effectief kunnen omgaan met de grillen van leven en loopbaan.

Het project
In het project "Een ACT toolkit voor LOB" ontwikkelen we een gereedschapskist die voor een belangrijk deel geïnspireerd is op ACT. De inhoud zal bestaan uit gesprekrichtlijnen, oefeningen, lesbrieven en dergelijke. Deze zullen bijvoorbeeld gaan om het accepteren van het feit dat we de toekomst niet kunnen kennen, om het kiezen van waarden en om het creëren van een zekere mentale afstand tot onze gedachten, ook die over onszelf.
ACT is niet de enige inspiratiebron. Een andere is de theorie van Gati en Osipow over de moeilijkheden van het kiezen van opleiding en beroep. In ons project vormt een bijbehorend, gevalideerd meetinstrument het startpunt. Dit biedt bij elke leerling inzicht in de vraag hoe hij of zij in het keuzeproces staat en wat belangrijke aandachtspunten zijn.
De doelgroep van het project bestaat uit decanen, mentoren en keuzebegeleiders bij de aansluiting tussen voortgezet en hoger onderwijs. Vertegenwoordigers van deze doelgroepen participeren in de ontwikkeling van de toolkit.
Voor zover wij weten wordt ACT nog nergens toegepast bij studieloopbaanbegeleiding. Daarom is het innovatief. Wij hebben goede redenen om aan te nemen dat de toolkit een positieve aanvulling van het LOB arsenaal zal zijn, maar uiteraard zullen de effecten te zijner tijd onderzocht moeten worden. Dit zal gebeuren in het kader van een promotieonderzoek door Tom Luken.
Voor een nadere omschrijving van inhoud en achtergronden van het project zie het document 'Een ACT toolkit voor LOB': Outline en achtergronden van het project.